Afgelopen woensdag en donderdag (13 en 14 mei) heb ik de cursus Webrichtlijnen overheid gevolgd bij Accessibility te Utrecht. Hier kwamen met name de webrichtlijnen en de WCAG terug, met aanvullend praktijkinformatie over aanbesteding van opdrachten door Eric Velleman. Een leuke gelegenheid om verschillende meningen en visies over toegankelijkheid te horen.
Webrichtlijnen in vogelvlucht
De Webrichtlijnen, opgesteld door de overheid, zijn niets nieuws. De overheid moest transparanter, toegankelijker, effectiever en efficiënter worden voor iedereen. Ook internet viel hieronder en dus was het tijd voor richtlijnen voor websites van de overheid en overheidsorganen, de eerste versie verscheen in oktober 2004. Sinds 2006 moeten nieuwe overheids-websites al voldoen aan de 125 tellende webrichtlijnen. Eind 2010 moeten alle websites van overheidsinstanties aan de webrichtlijnen voldoen. In de praktijk blijkt dat de nieuwe websites echter niet altijd aan deze webrichtlijnen voldoen. Drempelsvrij.nl is een waarmerk en meet de kwaliteit en toegankelijkheid van websites. Websites kunnen gekeurd worden door geaccrediteerde (en dus erkende) inspectieinstellingen (waaronder Stichting Accessibility) indien je aantoonbaar wilt voldoen aan de Webrichtlijnen. Voor het handmatig uitvoeren van een test, kan onder andere de nederlandse versie van het Normdocument Webrichtlijnen vanaf drempelsvrij.nl gedownloaded worden.
Cursus Webrichtlijnen overheid
Voor aanvang van de cursus webrichtlijnen en de WCAG 1.0 prioriteiten, was ik al bekend met de webrichtlijnen en de onderwerpen die spelen rond toegankelijkheid. Mijn eigen interesses gaan op frontend-gebied namelijk ook uit naar onder andere semantiek, gelaagd bouwen (content, presentatie en gedrag/behaviour scheiden) en toegankelijkheid. Qua inhoud was de cursus Webrichtlijnen niet nieuw voor mij, ondanks dat heb ik wel andere inzichten gekregen door de twee dagen durende cursus.
Op de cursus Webrichtlijnen kwamen ook andere freelancers/zzp-ers af, maar ook redacteurs van gemeentewebsites, frontend-ontwikkelaars en (functioneel) ontwerpers. Met andere woorden, verschillende groepen die een andere relatie hebben met toegankelijkheid of de oplevering ervan. Dit zorgde voor leuke discussies en gesprekken bij bepaalde vraagstukken en in de pauzes en daarnaast viel er van elkaar te leren, vooral op usability-niveau. Als webprogrammeur ben je je er niet altijd van bewust hoe anderen tegen het web of toegankelijkheid in het algemeen aankijken. En alhoewel usability zeker niet hetzelfde is als accessibility, heeft het wel raakvlakken. Een toegankelijke website bevordert immers het gebruikersgemak.
Semantiek en gelaagd bouwen is bij al mijn projecten een standaard geweest en zal dit ook blijven. Deze punten dekken de meeste webrichtlijnen en werken toegankelijkheid in zekere zin in de hand. De inhoud van de cursus webrichtlijnen heeft mij niets nieuws gebracht, maar heeft me wel meer gemotiveerd om meer aandacht te (blijven) besteden aan toegankelijkheid. Naar aanleiding van de cursus heb ik dan ook met name achter de schermen enkele veranderingen doorgevoerd binnen mijn website om de toegankelijkheid te verhogen.
"Een website is geen project"
Aan het eind van de aanvulling op de cursus omtrent de aanbesteding, merkte Eric Velleman op dat een website geen project is. Ook na oplevering dient de toegankelijkheid immers gewaarborgd te blijven. In het geval van websites die gebruik maken van Content Management Systemen, is dit een taak op zich. Niet alle Content Management Systemen produceren semantische code of presenteren de website op gelaagde wijze. Bovendien wordt er binnen de meeste Content Management Systemen met een zogenaamde WYSIWYG-editor gewerkt. Wanneer content door webredacteuren wordt verzorgd, kan dit alsnog ontoegankelijke content als gevolg hebben, denk aan slecht navigeerbare tabbellen, links naar pagina's of documenten die slecht opgezet zijn of het gebrek aan beschrijvingen of alternatieve content bij tabellen of beeldmateriaal. Behalve een goed CMS, zullen in sommige gevallen een training voor webredacteuren een uitkomst zijn om de toegankelijkheid op een website ook op langere termijn te waarborgen.
